Prieneli Bias Kimdir?
Prieneli Bias Kimdir?
Bir başka bilge Bias, Priene’lidir (İonia’da, bugün Aydın’ın Söke ilçesi yakınlarında) ve Teutamos’un ya da Teutamides’in oğludur. MÖ 570’e doğru dünyaya geldiği ve çok uzun yaşadığı sanılır. Hukukçu Bias çok iyi bir söylevciymiş, ancak sözü sanat yapanların tersine yalnızca doğrular adına konuşurmuş.
Priene’nin yasalarını derlediği söylenir. Ölümü şöyle olmuş: gene söylev verdiği bir sırada bir an susmuş, başını torununun omzuna dayamış ve son uykusuna dalmış. Priene’liler ona görkemli bir cenaze töreni düzenlemişler. Bias İonia üzerine yaklaşık iki bin dizelik bir şiir yazmış, bu şiirde özellikle mutlu olmanın yollarını anlatmış. Priene’liler onun adına bir tapınak yapmışlar, tapınağın adını Tutameion koymuşlar. Bias’ın bize kadar gelen özdeyişlerinden bazıları şöyle:
- İnsanların çoğu onursuzdur.
- Kendine aynada bak: güzel buldunsa onurlu bir biçimde davran, çirkin buldunsa doğanın eksikliğini onurlu bir biçimde davranışınla kapat.
- Bir işe girişirken yavaşlığı elden bırakma, ama iş başlayınca var gücünle çalış.
- Acelecilikten ve gevezelikten uzak dur, böylece yanlış yapmaktan kaçınmış olursun, yoksa yanlışlara üzülmek için çok beklemeyeceksin.
- Aptal da kötü de olma.
- Sakınmazlık etme.
- Sakınmayı sev.
- Yaptığın şeyi düşün.
- Saygılı bir dinleyici ol.
- Yeri gelince konuş.
- İyi bir iş yaptığın zaman onu tanrılardan bil, kendinden değil.
- Gençliğinde eyleme yaşlılığında erdeme bağlan.Yedi bilgeler olarak anılan Antik Çağ'ın yedi büyük düşünüründen biri. Lidya Kralı Alyattes Priene'yi kuşattığı yıllarda zekası sayesinde kuşatmanın kalkmasını sağlamıştır.
Kuşatmanın ilk ayının sonunda kıtlık yaşanmaya başlamıştır. Bias ise iki eşek alarak elindeki kısıtlı yiyeceği hayvanlara yedirmiştir. Karınları iyice şişen hayvanları Alyattes'in ordugahına yollamış, hayvanları gören Alyattes şehre uzun süre yetecek kadar yiyecek stokunun olduğunu düşünmüştür. Bunun üzerine şehirdeki durum hakkında bilgi edinmesi için Priene'ye elçi göndermiştir. Bias'ın önerisiyle elçinin kabul edileceği salonda dev kum yığınları oluşturulmuş, üzeri de şehirdeki son tahıllar ile örtülmüştür. Yığınları gören elçi durumu ilettiğinde ise Alyattes şehirde büyük miktarda yiyecek stokunun olduğuna iyice inanmış ve kuşatmayı kaldırmıştır.
Bu olaydan yıllar yıllar sonra Alyattes tekrar Priene'yi ele geçirmek için bir donanma hazırlamaya başlamış ve yine Bias zekasıyla Alyattes'i şehre düzenleneyeceği seferden vazgeçirmiştir.