Nicelik Ve Nitelik Nedir?
Nicelik ve Nitelik Nedir?
Nesnel gerçekliğin eytişimsel özdekçi felsefe tarafından ortaya konan birbiriyle sıkıca bağımlı iki yanı.
Nesnel gerçeklik, belli bir nicelik ve nitelik birliğidir. Sadece niceliksel hiçbir nesne olamayacağı gibi sadece niteliksel hiçbir nesne de olamaz. Bir nesneyi, bir olguyu, bir olayı ya da bir süreci anlayabilmek için onu hem niteliksel, hem de niceliksel yanıyla ele almak gerekir. Demek ki söz konusu olan, idealistlerin ve metafizikçilerin yaptıkları gibi ya sadece nicelikleri ya da sadece nitelikleri ele almak değil, mekanikçi özdekçilerin yaptıkları gibi nitelikleri niceliklere indirgemek değil; niceliksel belirtici özelliklerle niteliksel belirtici özellikler arasındaki eytişimsel ilişkiyi görmek ve kavramaktır. Niceliklerle nitelikler arasındaki bu sıkı ilişki, aynı zamanda devimin kaynağını da açıklar. Devim, herhangi bir nesne ya da olguya; idealistlerin, metafizikçilerin, mekanikçi özdekçilerin sandıkları gibi dışarıdan verilmiş değil, içsel (çelişmelerinin N.) değişimlerin ve gelişmelerinin (eş deyişle, niceliksel birikimlerle niteliksel dönüşümlere uğramalarının) ürünüdür. Eytişimsel ve tarihsel özdekçiliğin kurucularından ve bilimsel felsefenin ustalarından biri şöyle der: ‘’Her değişiklik, niceliğin niteliğe dönüşümü, cisimde bulunan şu ya da bu biçimdeki devim miktarının nicel değişikliğinin bir sonucudur. Fiziksel sabitler, devimin nicel olarak arttırılmasının ya da azaltılmasının ilgili cismin durumunda nitel değişiklik sağladığı, yani niceliğin niteliğe dönüştüğü düğüm noktalarından başka bir şey değildir’’.
Niceliği niteliğin karşısına koyan ve aralarındaki bağlantıyı kavrayamayan metafizik görüşe karşı diyelektik görüş nicelikle niteliğin koparılamaz sıkı bağımlılığını ortaya koymuştur. Örneğin her nicelik bir niteliği ve her nitelik bir niceliği karşılar. Üç sayısı ya kalemdir, ya insandır, ya elmadır. Güzel niteliği, ya az güzeldir, ya çok güzeldir, ya daha güzeldir. Ne nicelik ne de nitelik birbirleriyle bağımlı kılınmadan hiçbir anlam vermezler. Örneğin her nesne belli bir nicelikte sıvı, belli bir nicelikte katı ve belli bir nicelikte gazdır. Daha açık bir deyişle, her nesne, belli ısı derecelerine göre üç nitelikten birini alabilen, hem katı, hem sıvı, hem gaz olan bir yapıdadır. Nesneleri belli ısı derecelerine göre katı, sıvı ya da gaz niteliklerine bürüyen o nesnelerin içindeki atomların niceliksel değişimleridir. Herhangi bir nesne, molekül sayısını değiştirmekle başka bir nesne olur. Niceliksel değişmeler niteliksel değişmeleri meydana getirir. Doğada ve toplumda her nitelik değişimi bir nicelik değişiminin ürünüdür. Buna karşı her nitelik değişimi de nispi bir süreklilik görünüşü içinde yeni bir nitelik değişimine doğru yol alan yeni bir nicelik değişimidir. Nicelik ve nitelik, nesnel gerçeğin bağımlı iki yanıdır.
Niceliksiz nitelik olamayacağı gibi niteliksiz nicelik de olamaz. Nicelikle niteliğin ilişkisinde temel olan niteliktir, çünkü bir nesne niceliksel olarak değişirken niteliğini sürdürür. Ancak niceliğin, nitelikle ilişkisel dengesini bozacak kadar çoğalması ya da azalmasıdır ki yeni bir niteliğe geçiş sağlar.