Musa İbn Meymun Kimdir?
Musa İbn Meymun Kimdir? (55-135)
En büyük Musevi Orta Çağ filozofu, İspanya'nın Kurtuba bölgesinde dünyaya gelen Musa İbn Meymun'dur (1135-1204).
En önemli eseri olan "Şaşkınlar Rehberi"nde, felsefe okuyan, ancak felsefeyi inançla nasıl uyumlu hale getireceğinden emin olamayan tüm okurlara seslenmiştir. İbn Meymun düşüncelerinde, tıpkı kendisinden önceki İbn-i Sina ve İbn-i Rüşd gibi, Aristoteles'in eserlerinden çok etkilenmiştir. Bununla birlikte, hem Aristoteles'in dünyanın ezeli ve ebedi olduğuna dair inancını hem de evrenin Tanrı tarafından yaratılmış olduğuna dair vahyedilen teolojiyi aynı anda kabul etmekte bir tutarsızlık görmüştür. Ne de olsa, Kutsal Kitaplar dünyanın bir başlangıcı olduğunu iddia etmektedir. İbn Meymun'un "çözümü" Aristoteles'in savlarının neticesiz ve kifayetsiz olduğunu ve kabul edilmesine gerek bulunmadığını göstermek olmuştur.
İbn Meymun'un Aristoteles'i yorumlarken, dünyanın öncesizliği ve sonrasızlığı meselesinde Talmud'a (Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dini metinler) sadık kalma teşebbüslerine rağmen, o, yine de muhafazakar Musevi âlimler tarafından kâfir olarak da algılanmaktan kurtulamamıştır. Bu yüzden de felsefi çalışmaları 19. yüzyıla kadar Musevi âlimlerce kınanmış ve ihmal edilmiştir.
Aquinas'tan bir asır önce, İbn Meymun, Aquinas'ın Tanrı'nın varlığına dair sunduğu kanıtlardan üç tanesini öngörmüştür. Aristoteles'in fiziğinin ve metafiziğinin bazı bölümlerini kullanarak, ayrıca mümkün ve zorunlu varlıklar gibi kavramlara dayanarak, İbn Meymun bir Ana Kuvvetin (Baş Saik), bir zorunlu Varlığın (burada aynı zamanda İbn-i Sina'ya dayanır) ve bir ilk sebebin varlığını savunmuştur. Mişna Tora (Musevi hukuku hakkında en önemli yazılı belge) üzerine yazdığı tefsirde İbn Meymun, on üç "inanç prensibi" formülleştirmiştir. Bunlar, aşağıdaki konularda Yahudiliğin gerektirdiği iman esasları olarak gördüğü şeylerdir:
1. Tanrı'nın varlığı
2. Tanrı'nın birliği
3. Tanrı'nın maneviliği ve bedensizliği
4. Tanrı'nın ezeli ve ebedi oluşu
5. Tanrı'nın dua ve itaat edilecek tek varlık oluşu
6. Tanrı'nın peygamberleri aracılığıyla gelen vahiylerinin doğruluğu
7. Musa'nın tüm peygamberler içinde en büyük oluşu
8. Tanrı'nın Sina Dağında verilen yasasının doğruluğu
9. Tanrı'nın yasası olarak Tora'nın değişmezliği
10. Tanrı'nın insanın bütün yaptıklarını ve düşüncelerini önceden bilmesi
11. İyilerin ödüllendirilip, kötülerin cezalandırılacağı
12. Yahudi Mesih'in gelecek olması
13. Ölülerin yeniden canlanacağı
Aquinas'ın aksine, İbn Meymun'a göre kişi Tanrı'nın nasıl olduğunu, neye benzedigini söyleyemez; Tanrı'ya hiçbir pozitif sıfat atfedilemez, yakıştırılamaz. Bilakis, kişi Tanrı'nın nasıl olmadığını, neye benzemediğini söyleyerek, sadece negatif tanımlayıcılar ya da tarifler kullanabilir. Bu İbn Meymun'un "negatif yoluyla" ya da negatif yol diye bilinen anlayışıdır.